System kształcenia z obowiązkowym językiem migowym w szkołach?
Wprowadzenie obowiązkowego języka migowego w szkołach mogłoby zrewolucjonizować edukację, zapewniając równy dostęp do wiedzy wszystkim uczniom, niezależnie od ich niepełnosprawności. Taki system nie tylko ułatwiłby komunikację, ale także zwiększyłby świadomość społeczną i integrację osób niesłyszących.
W polskim systemie edukacji, uczniowie z niepełnosprawnością słuchu napotykają na liczne bariery, które utrudniają im pełne uczestnictwo w procesie nauczania. Brak obowiązkowej nauki polskiego języka migowego (PJM) w szkołach i niedostateczna liczba nauczycieli, biegle posługujących się tym językiem, to tylko niektóre z problemów, z którymi muszą się mierzyć uczniowie niedosłyszący.
Raport Najwyższej Izby Kontroli z lat 2019-2022 ujawnił, że polski system edukacji nie zaspokaja potrzeb uczniów z niepełnosprawnością słuchu. W kontrolowanych szkołach, jedynie w pięciu placówkach nauczano polskiego języka migowego, podczas gdy w czterech innych, uczniowie byli uczeni sztucznego języka migowego (SJM). Taka sytuacja uniemożliwia uczniom niesłyszącym zdobycie niezbędnych kompetencji językowych, co stanowi zaprzeczenie idei edukacji włączającej.
Dodatkowym problemem jest brak odpowiednich kwalifikacji wśród nauczycieli. Obecne przepisy wymagają od pedagogów jedynie podstawowej znajomości języka migowego. W praktyce około 60% nauczycieli w szkołach specjalnych i aż 85% w szkołach integracyjnych, nie zna PJM w stopniu umożliwiającym efektywną komunikację z uczniami. Brakuje również jednolitych standardów, określających minimalny poziom kompetencji językowych w zakresie PJM i SJM.
Język migowy w powszechnej edukacji – przyszłościowe zmiany
W odpowiedzi na te wyzwania, Najwyższa Izba Kontroli zaleciła Ministerstwu Edukacji i Nauki, podjęcie działań legislacyjnych, mających na celu dostosowanie systemu edukacji do potrzeb uczniów niesłyszących i słabosłyszących. Wśród rekomendacji znalazły się, między innymi, opracowanie podstawy programowej dla kształcenia dwujęzycznego, wprowadzenie obowiązku znajomości PJM przez nauczycieli i udostępnienie przetłumaczonych na PJM podręczników.
Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) również apeluje o przyjęcie PJM jako naturalnego sposobu komunikacji osób głuchych w Polsce i wdrożenie jego nauczania w procesie edukacyjnym. RPO podkreśla, że PJM powinien być włączony do podstawy programowej jako przedmiot obowiązkowy, a nie jedynie jako zajęcia dodatkowe. Dobrym przykładem jest Zespół Szkół w Siewierzu, gdzie wprowadzono naukę PJM już na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Dzieci uczą się w tej placówce podstawowych znaków migowych poprzez zabawę, dzięki czemu rozwijane są ich umiejętności komunikacyjne, ale także kształtowane są w nich postawy tolerancji i otwartości wobec osób z niepełnosprawnością słuchu. Poszukując szkół z językiem migowym w internecie, można przy okazji sprawdzić wyniki spotkań sportowych, wykorzystując Superbet kod promocyjny.
Wprowadzenie obowiązkowej nauki polskiego języka migowego w szkołach, a także podniesienie kwalifikacji nauczycieli w tym zakresie, to istotny krok w kierunku zapewnienia równych szans edukacyjnych uczniom z niepełnosprawnością słuchu. Takie działania z pewnością przyczynią się w przyszłości do pełniejszej integracji społecznej i zawodowej osób niesłyszących.